Διατροφή συζύγου

Με το παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με ζητήματα διατροφής μεταξύ συζύγων, που ανακύπτουν σε μία υπόθεση διάσπασης της έγγαμης συμβίωσης και θα απαντήσουμε στα συνηθέστερα ερωτήματα, δικαιούται διατροφή ο/η ασθενέστερος σύζυγος; τι ποσό διατροφής δικαιούται; πώς υπολογίζεται η διατροφή στο διαζύγιο του συζύγου; πότε παύει η υποχρέωση διατροφής ;

Για θέματα διατροφής τέκνου και επιμέλειας ενημερωθείτε αναλυτικά από εδώ.

Διατροφή συζύγου κατά την διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης (πριν το διαζύγιο)

Το ζήτημα της διατροφής αποτελεί ένα από τα κρισιμότερα ζητήματα σε μία διακοπή της έγγαμης συμβίωσης, το οποίο προκαλεί έριδες και διαξιφισμούς μεταξύ των συζύγων. Στον Αστικό Κώδικα προβλέπεται στο άρθρο 1389 αυτού η από κοινού συμμετοχή των συζύγων για την αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών ανάλογα με τις οικονομικές τους δυνάμεις, εισάγοντας τον κανόνα της ισότιμης και αναλογικής συμμετοχής. Στην έννοια αυτή των οικογενειακών αναγκών περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, και η διατροφή των ίδιων των συζύγων (έξοδα για τροφή, ένδυση, υπόδηση, ιατρική περίθαλψη κλπ).

Προϋποθέσεις για την γέννηση της αξίωσης διατροφής

Το άρθρο 1391 του Αστικού Κώδικα, το οποίο ορίζει ότι  “Αν ο σύζυγος διέκοψε την έγγαμη συμβίωση για εύλογη αιτία, η διατροφή, που του οφείλεται από τον άλλο, πληρώνεται σε χρήμα και προκαταβάλλεται κάθε μήνα, Η υποχρέωση διατροφής της προηγούμενης παραγράφου παύει ή το ποσό της αυξάνεται ή μειώνεται, όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις” αποτελεί το νομικό θεμέλιο της επιδίκασης διατροφής στον δικαιούχο σύζυγο κατά την διάρκεια διακοπής της έγγαμης συμβίωσης.

Οι προυποθέσεις που θέτει ο νόμος είναι αφ’ ενός μεν ο δικαιούχος σύζυγος να είναι αυτός, ο οποίος είναι ο πιο οικονομικά αδύναμος του ζευγαριού και αφ΄ετέρου δε να έχει διακόψει την συμβίωση από εύλογη αιτία, ως τέτοιο δε είναι οποιοδήποτε γεγονός που μπορεί να δικαιολογήσει την διακοπή αυτής. Στο στάδιο αυτό δεν υπάρχει ακόμη αμετάκλητη απόφαση διαζυγίου, δηλαδή δεν έχει λυθεί ο γάμος μεταξύ των συζύγων.

Η υποχρέωση της διατροφής παραμένει ακόμη και εάν η διακοπή έχει προέλθει από την πλευρά του υπόχρεου για διατροφή συζύγου (και όχι του δικαιούχου), αλλά ο υπόχρεος αναγκάστηκε στη διακοπή της συμβίωσης από παράπτωμα του δικαιούχου. Τότε όμως στην περίπτωση που το παράπτωμα του δικαιούχου της διατροφής συνιστά λόγο διαζυγίου η οφειλόμενη διατροφή περιορίζεται στα απολύτως αναγκαία για την συντήρησή του (ελαττωμένη διατροφή), κατόπιν σχετικής ένστασης από την πλευρά του υποχρέου ενώπιον του δικάζοντος Δικαστηρίου, η οποία όμως πρέπει να είναι πλήρως και επαρκώς ορισμένη.

Πώς υπολογίζεται το ποσό της διατροφής;

Το εκάστοτε οφειλόμενο ποσό διατροφής δεν είναι ίδιο στην κάθε περίπτωση. Η διατροφή υπολογίζεται με βάση τις οικογενειακές ανάγκες, όπως αυτές διαμορφώθηκαν μετά τη χωριστή διαβίωση, λαμβανομένων πάντοτε υπόψη των εκατέρωθεν οικονομικών δυνάμεων αμφοτέρων των συζύγων. Ο δικαιούχος σύζυγος δηλαδή δεν χρειάζεται να είναι άπορος για να αιτηθεί την επιδίκαση διατροφής, αρκεί να πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις, ήτοι ο σύζυγος:

• θα πρέπει να είναι σε ασθενέστερη οικονομική κατάσταση, χωρίς να χρειάζεται φυσικά να βρίσκεται στο όριο της φτώχειας
• να υπάρχει εύλογη αιτία για τη διάσπαση της συμβίωσης, δηλαδή είτε να κριθεί ότι συντρέχει αντικειμενικός λόγος για τη διάσπαση του γάμου είτε να κριθεί ότι η διάσπαση οφείλεται σε αποκλειστική υπαιτιότητα του έτερου συζύγου.

Ο ακριβής υπολογισμός γίνεται με τη διαφορά που προκύπτει αφαιρώντας από το ποσό που ο υπόχρεος της διατροφής μετέχει στην κάλυψη των αναγκών του δικαιούχου, το ποσό που ο δικαιούχος μετέχει στην κάλυψη των αναγκών του υποχρέου, συνεκτιμώντας την αναλογία οικονομικών δυνάμεων.

Βέβαια, στην περίπτωση που ο δικαιούχος σύζυγος επιλέγει να μην εργαστεί, αν και έχει την δυνατότητα προς τούτο, το ποσό, που θα αποκόμιζε από την δυνητική αυτή εργασία του δύναται να υπολογιστεί κατόπιν σχετικού ισχυρισμού του υπόχρεου συζύγου και να μειωθεί το ποσό της οφειλόμενης διατροφής.

Πότε σταματά η υποχρέωσης διατροφής;

Η υποχρέωση για καταβολή διατροφής στον δικαιούχο σύζυγο παύει:

 α) Στην περίπτωση που επαναληφθεί η συμβίωση.

β) Στην περίπτωση που λυθεί ή ακυρωθεί ο γάμος.

γ) Στην περίπτωση που τούτο επιβάλλεται από τις γενικότερες περιστάσεις (π.χ. ασθένεια του υπόχρεου συζύγου).

δ) Στην περίπτωση που εκλείψει κάποια από τις προυποθέσεις του άρθρου 1391, δηλαδή στην περίπτωση που ο -μέχρι τότε- δικαιούχος σύζυγος έγινε ευπορώτερος από τον υπόχρεο.

Διατροφή μετά το διαζύγιο

Για να λάβει ο σύζυγος διατροφή μετά το διαζύγιο χρειάζονται οι εξής προϋποθέσεις:

• Απορία του δικαιούχου, δηλαδή θα πρέπει να υπάρχει αδυναμία να συντηρηθεί στοιχειωδώς από τα εισοδήματα του. Αν υπάρχει μερική αδυναμία αυτοδιατροφής, τότε υπάρχει και μερική αξίωση διατροφής. Δεν λαμβάνεται υπόψη τυχόν υπαιτιότητα του μέρους για την αξίωση του.
• Έλλειψη δυνατότητας του δικαιούχου να εργαστεί και να ασκήσει κατάλληλο επάγγελμα, βάσει των δυνατοτήτων, της υγείας, της ηλικίας και των συνθηκών της έγγαμης ζωής του. Η αδυναμία αυτή μπορεί να γεννηθεί και μεταγενέστερα της λύσης του γάμου. Μπορεί επίσης να αδυνατεί να εργαστεί λόγω της ανατροφής των παιδιών.
• Ευπορία του υποχρέου: Εκτιμάται βάσει των εισοδημάτων και της περιουσίας του και των υποχρεώσεών του προς τρίτους (δάνεια, συμβατικές υποχρεώσεις, διατροφή νέας συζύγου και παιδιών).
• Λόγοι επιείκειας: Πρέπει να υπάρχει κατά την έκδοση του διαζυγίου και να έχει να κάνει με τις ανάγκες του δικαιούχου (π.χ. άρρωστο ενήλικο κοινό τέκνο, ηλικιωμένοι και ανήμποροι γονείς του που συνέδραμε στη διάρκεια του γάμου, άσκηση επιμέλειας ανηλίκων τέκνων από προηγούμενο γάμο).

Ως προς το ύψος της διατροφής μετά το διαζύγιο, αυτό πρέπει να καλύπτει τα αναγκαία για τις βιοτικές ανάγκες του και την επαγγελματική του εκπαίδευση. Μπορεί επίσης, να εφαρμοστεί το άρθρο της μειωμένης διατροφής, που προαναφέραμε και σε αυτήν την περίπτωση.