Αναγνώριση τέκνου χωρίς γάμο - Δικαιώματα & σχέσεις πατέρα-μητέρας
Παιδιά εκτός γάμου
Ποιά παιδιά θεωρούνται τέκνα γεννημένα εκτός γάμου;
Ένα παιδί θεωρείται εκτός γάμου εάν:
α) έχει γεννηθεί από άγαμη μητέρα,
β) δεν έχει γεννηθεί: i) ούτε κατά τη διάρκεια του γάμου (ή συμφώνου συμβίωσης) της μητέρας του, ii) ούτε μέσα σε τριακόσιες (300) ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου (ή συμφώνου συμβίωσης),
γ) προέρχεται από ανυπόστατο γάμο των γονέων του και
δ) έχει γίνει αμετακλήτως δεκτή αγωγή προσβολής της πατρότητας.
Τι ισχύει με τη γονική μέριμνα και επιμέλεια ενός παιδιού εκτός γάμου και τι δικαιώματα έχει ο πατέρας;
Ο νόμος 4800/2021 επέφερε θεμελιώδεις αλλαγές σε ζητήματα του οικογενειακού δικαίου και μεταρρυθμίστηκε το άρθρο 1515 ΑΚ. Πλέον ισχύουν τα εξής:
Η γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου, που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του, ανήκει στη μητέρα του, αν δεν έχει υπάρξει αναγνώριση από τον πατέρα.
Όταν όμως το τέκνο αναγνωρίζεται δικαστικά με αγωγή του πατέρα ή εκούσια ενώπιον συμβολαιογράφου, αποκτά και αυτός γονική μέριμνα, την οποία ασκεί από κοινού και εξίσου με τη μητέρα.
Στην περίπτωση, που οι γονείς δεν ζουν μαζί, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων σε σχέση με τα παιδιά διαζευγμένων γονέων ως προς την επιμέλεια, τη διατροφή και την επικοινωνία. Αναλυτικότερα διαβάστε εδώ.
Τι ισχύει ως προς την πατρότητα του τέκνου και τον γάμο;
Ενώ η συγγένεια με την μητέρα και τους συγγενείς της συνάγεται ήδη από την γέννηση του τέκνου, για την θεμελίωση της συγγένειας του τέκνου με τον πατέρα και την πατρική γραμμή υπάρχουν συγκεκριμένες νομικές προϋποθέσεις.
Σύμφωνα με το άρθρο 1465 ΑΚ το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου της μητέρας του ή μέσα σε τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα τον σύζυγο της μητέρας.
Επίσης, κατά το άρθρο 1466 ΑΚ, αν μέσα στις τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου γεννήθηκε τέκνο από γυναίκα που τέλεσε νέο γάμο, τεκμαίρεται ότι αυτό έχει πατέρα το δεύτερο σύζυγο, εκτός αν γίνει δεκτή αγωγή για προσβολή της πατρότητάς του, οπότε τεκμαίρεται ότι είναι τέκνο του πρώτου συζύγου.
Τι ισχύει αν γίνει γάμος μετά τη γέννηση του τέκνου;
Σύμφωνα με το άρθρο 1474 ΑΚ το τέκνο που γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων του, έχει απέναντι σ’ αυτούς και τους συγγενείς τους ως προς όλα θέση τέκνου γεννημένου σε γάμο, εφόσον οι γονείς του παντρευτούν μεταγενέστερα και το τέκνο έχει αναγνωριστεί ή αναγνωρίζεται μετά την τέλεση του γάμου, εκούσια ή δικαστικά. Από την ανάγνωση της εν λόγω διάταξης προκύπτει ότι ο επιγενόμενος γάμος των γονέων του τέκνου δεν θεμελιώνει από μόνος του την πατρότητα, αλλά αυτή θα πρέπει να αναγνωρισθεί, είτε εκουσίως, είτε δικαστικώς.
Αναγνώριση τέκνου χωρίς γάμου
Πώς μπορεί ένας πατέρας να αναγνωρίσει ένα τέκνο εκτός γάμου;
Ο πατέρας έχει την δυνατότητα να αναγνωρίσει εκουσίως το τέκνο που γεννήθηκε χωρίς γάμο, ως δικό του, εφόσον όμως υπάρχει η συναίνεση και της μητέρας. Στην περίπτωση, που η μητέρα έχει αποβιώσει ή στερείται δικαιοπρακτικής ικανότητας, η αναγνώριση λαμβάνει χώρα με μόνη την δήλωση του πατέρα.
Η αναγνώριση μπορεί να γίνει από τον παππού ή τη γιαγιά της πατρικής γραμμής, αν ο πατέρας του τέκνου έχει αποβιώσει ή στερείται δικαιοπρακτικής ικανότητας.
Η αναγνώριση γίνεται με δήλωση ενώπιον συμβολαιογράφου ή με διαθήκη. Η συναίνεση της μητέρας παρέχεται ομοίως με δήλωση ενώπιον συμβολαιογράφου. Οι δηλώσεις της αναγνώρισης και της συναίνεσης πρέπει να γίνονται αυτοπροσώπως και χωρίς την οποιαδήποτε αίρεση ή προθεσμία. Ανίσχυρη επίσης τυγχάνει και η ανάκληση των δηλώσεων αυτών.
Δεν υπάρχει προθεσμία για την εκούσια αναγνώριση.
Τι μπορεί να κάνει ο πατέρας αν η μητέρα αρνείται να συναινέσει στην αναγνώριση;
Την δικαστική αναγνώριση του τέκνου μπορεί να την επιδιώξει δικαστικά με έγερση αγωγής και ο βιολογικός πατέρας του ανηλίκου τέκνου, εάν η μητέρα αρνείται να δώσει τη συναίνεσή της σε εκούσια αναγνώριση, αλλά και οι γονείς της πατρικής γραμμής, αν αυτός έχει πεθάνει ή δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα.
Πώς μπορεί να γίνει η αναγνώριση ενός παιδιού μέσω δικαστηρίου, το οποίο δεν αναγνωρίζει ο πατέρας;
Στην περίπτωση, που ο πατέρας του τέκνου αρνείται να αναγνωρίσει το τέκνο, η μητέρα έχει δικαίωμα να στραφεί δικαστικά και να ζητήσει με αγωγή την αναγνώριση της πατρότητας του τέκνου της. Το ίδιο δικαίωμα έχει και το τέκνο.
Η μητέρα έχει προθεσμία πέντε (5) ετών από τον τοκετό να ασκήσει το δικαίωμά της, ενώ το δικαίωμα του τέκνου αποσβένεται, ένα (1) έτος μετά την ενηλικίωσή του. Η πατρότητα τεκμαίρεται στην περίπτωση που αποδειχθεί ότι αυτός για τον οποίο προβάλλεται ισχυρισμός ότι είναι πατέρας, είχε σαρκική επαφή με τη μητέρα, κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της σύλληψης.
Το ανωτέρω τεκμήριο δεν ισχύει, εάν η αγωγή ασκείται από το τέκνο μετά την ενηλικίωσή του και ο πατέρας έχει πεθάνει πριν από το τέλος της αποδεικτικής διαδικασίας στον α΄ βαθμό.
