Μπορείτε να ενημερωθείτε παρακάτω για συνηθισμένα ζητήματα του Ποινικού Δικαίου, που ενδεχομένως σας ενδιαφέρουν, σε σχέση με τη διαδικασία των μηνύσεων, το ποινικό μητρώο, τις ποινές και τα αυτόφωρα αδικήματα.
Στο ποινικό μητρώο εγγράφονται:
- όλες οι αποφάσεις στις οποίες επιβλήθηκε στον κατηγορούμενοι ποινή στέρησης της ελευθερίας (φυλάκιση/κάθειρξη) με σημείωση αν έχει ανασταλεί η εκτέλεση της, χρηματική ποινή, ποινή παροχής κοινωφελούς εργασίας ή περιορισμός σε κατάστημα κράτησης νέων.
- οι αποφάσεις/βουλεύματα που απαλλάσσουν έναν κατηγορούμενο λόγω ανικανότητας καταλογισμού, τα αναπληρωματικά της κύριας ποινής μέτρα ασφαλείας, καθώς και κάθε απόφαση ή βούλευμα που απαλλάσσει τον κατηγορούμενο λόγω έμπρακτης μετάνοιας, εφόσον και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις η απειλούμενη ποινή είναι φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών.
- οι διατάξεις του εισαγγελέα σε υποθέσεις ποινικής διαμεσολάβησης στα εγκλήματα ενδοοικογενειακής βίας.
Υπάρχουν δύο τύποι αντιγράφων ποινικού μητρώου: δικαστικό και γενικής χρήσης. Στο δικαστικό καταχωρίζεται το περιεχόμενο όλων των δελτίων ποινικού μητρώου εκτός από εκείνα που έχουν παύσει να ισχύουν.
Από το αντίγραφο ποινικού μητρώου γενικής χρήσης διαγράφονται οι εξής ποινές (με τον χρόνο υπολογισμού να αρχίζει μετά την απότιση της):
- αυτές που αφορούν χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας ή ποινή φυλάκισης έως έξι μήνες, μετά την πάροδο τριών ετών,
- αυτές που αφορούν ποινή φυλάκισης πέραν των έξι μηνών ή ποινή περιορισμού σε ψυχιατρικό κατάστημα, μετά την πάροδο οκτώ ετών,
- αυτές που αφορούν κάθειρξη, μετά την πάροδο είκοσι ετών.
Τέλος, σε περίπτωση που υπάρχει ποινή αλλά είναι με αναστολή της εκτέλεσης της (αρ. 99 ΠΚ), το ποινικό μητρώο παύει να ισχύει 5 έτη μετά την καταδικαστική απόφαση, υπό την προϋπόθεση ότι η αναστολή δεν έχει αρθεί ή ανακληθεί.
Να σημειωθεί ότι για ειδικές κατηγορίες ποινών, μπορούν κατ’ εξαίρεση κατόπιν αίτησης προς τον αρμόδιο Εισαγγελέα να συντμηθεί ο χρόνος για τη διαγραφή τους στο μισό. Σε περίπτωση, που αναγράφονται λανθασμένες αναφορές στο ποινικό μητρώο, προβλέπεται διαδικασία για τη διόρθωση του και θα ήταν σημαντικό να επικοινωνήσετε με δικηγόρο.
Σε περίπτωση που κάποιος καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης ως 3 έτη, το δικαστήριο διατάσσει την αναστολή εκτέλεσης της ποινής, εκτός και αν κρίνει με ειδική αιτιολογία ότι είναι απολύτως αναγκαία η εκτέλεση της ποινής για να αποτραπεί αυτός από την τέλεση νέων πράξεων, η οποία μπορεί να είναι από 10 μέρες ως 3 μήνες.
Η διάρκεια της αναστολής είναι 1 ως 3 έτη και σε κάθε περίπτωση όχι μικρότερη από την διάρκεια της ποινής. Παράλληλα, μαζί με τη χορήγηση της αναστολής μπορούν να τεθούν επιπλέον όροι, όπως να αφαιρεθεί η άδεια οδήγησης ως ένα χρόνο αν υπάρχει σύνδεση με την καταδικαστική απόφαση, η αποκατάσταση των ζημιών που υπέστη ο παθών, η απαγόρευση εξόδου από τη χώρα και άλλοι.
Είναι σημαντικό ότι με την αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα το 2019, αναμορφώθηκε ο θεσμός της αναστολής, καθώς πλέον αυτή έχει αποσυνδεθεί από προηγούμενη καταδίκη και μόνη προϋπόθεση είναι η ποινή να μην υπερβαίνει τα τρία έτη σε αντίθεση με τον προηγούμενο κώδικα.
Η διαδικασία για τη πρόοδο μιας μήνυσης είναι χρονοβόρα. Δεν μπορεί να δοθεί σαφή απάντηση στο χρονικό πλαίσιο που απαιτείται, καθώς ανάμεσα στα άλλα, εξαρτάται από την πρόοδο των προανακριτικών διαδικασιών και τον όγκο που απαιτείται ώστε να ολοκληρωθεί ο σχηματισμός της δικογραφίας ώστε να αποφασίσει ο εισαγγελέας για την κίνηση της ποινικής δίωξης ή την αρχειοθέτηση της μήνυσης.
Σε κάθε υπόθεση στο γραφείο μας, οι συνεργάτες που χειρίζονται τις αντίστοιχες υποθέσεις, παρακολουθούν καθημερινά και επισταμένα την πορεία της διαδικασίας και ενημερώνουν για κάθε εξέλιξη άμεσα τους εντολείς, ώστε να είναι πλήρως ενημερωμένοι για την πρόοδο.
Σε γενικές γραμμές, σε περίπτωση που κατατεθεί εις βάρος σας μήνυσης, αυτή αρχικά διαβιβάζεται στον Εισαγγελέα, ο οποίος διατάσσει συνήθως την προανακριτική εξέταση από τις ανακριτικές αρχές (αστυνομία). Το αστυνομικό τμήμα στο οποίο έχει διαβιβαστεί η δικογραφία, θα σας καλέσει ώστε να δώσετε κατάθεση και αφού ληφθούν όλες οι αναγκαίες καταθέσεις από τα πρόσωπα που εμπλέκονται, τότε ο Εισαγγελέας θα αποφασίσει αν θα γίνει η παραπομπή σας σε δίκη ή θα θέσει την υπόθεση στο αρχείο.
Αν ανησυχείτε, ότι έχει κατατεθεί εις βάρος σας μήνυση είναι σημαντικό για την προστασία σας να απευθυνθείτε έγκαιρα σε δικηγόρο ώστε να προετοιμάσετε έγκαιρα την υπερασπιστική σας γραμμή, καθώς και να λάβει γνώση από την Εισαγγελία αν εκκρεμεί εις βάρος σας. Οι συνεργάτες του γραφείου μας έχουν την εμπειρία και την κατάρτιση να σας καθοδηγήσουν με ασφάλεια.
Όπως προαναφέραμε, αν κατατεθεί σε βάρος σας μήνυση, και με την επιφύλαξη ότι δεν πρόκειται για αυτόφωρο αδίκημα και βρίσκεστε εντός του χρόνου του αυτοφώρου, πρέπει να αναμένετε την κλήση σας να καταθέσετε ενώπιον των ανακριτικών αρχών.
Δεδομένου ότι η αντιμετώπιση των κατηγοριών, ανεξαρτήτως της βασιμότητας τους, χρειάζεται προσοχή και μεθοδικότητα, είναι κρίσιμο να επικοινωνήσετε άμεσα με έναν ποινικολόγο, ώστε να διαφυλάξετε τα συμφέροντα σας και να ασκήσετε ενδεχομένως τα δικά σας νομικά όπλα, όπως υποβάλλοντας και εσείς, για παράδειγμα, μήνυση για ψευδή καταμήνυση.α
Για να καταθέσετε μήνυση μπορείτε να απευθυνθείτε σε οποιοδήποτε αστυνομικό τμήμα ή στην Εισαγγελία, όπου μπορείτε να υποβάλετε μήνυση χωρίς κόστος. Για την βέλτιστη έκβαση, συνιστούμε την πραγματοποίηση ραντεβού με έναν καταρτισμένο δικηγόρο, ώστε να προετοιμαστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το κείμενο της μήνυσης σας (και να αποφευχθούν κρίσιμα λάθη), καθώς και να λάβετε γνώση της νομικής φύσης για τα αδικήματα που θέλετε να καταγγείλετε.
Αυτεπάγγελτα είναι τα αδικήματα στα οποία η δίωξη γίνεται από τα όργανα της Δικαιοσύνης χωρίς να απαιτείται ο παθών να καταγγείλει αυτά, ενώ για τα κατ’ έγκληση αδικήματα απαιτείται ο παθών να υποβάλει έγκληση ενώπιον των αρμοδίων οργάνων εντός 3 μηνών από την ημερομηνία που έλαβε γνώση της τέλεσης τους.
Όπως προαναφέραμε για τα κατ’ έγκληση αδικήματα η άσκηση της έγκλησης πρέπει να γίνει εντός 3 μηνών από την ημέρα που έλαβε ο παθών γνώση για αυτά, αλλιώς αν γίνει σε μεταγενέστερο χρόνο δεν ασκείται ποινική δίωξη και ο δράστης μένει ατιμώρητος. Είναι συνεπώς κρίσιμης σημασίας η έγκαιρη υποβολή της έγκλησης.
Αυτόφωρο είναι το έγκλημα για το οποίο ο δράστης καταλαμβάνεται κατά τη διάρκεια που το τελεί ή έχει διαπραχθεί πρόσφατα. Κατά την κρατούσα άποψη, η διάρκεια του αυτόφωρου είναι ως τα μεσάνυχτα της επομένης ημέρας, συνεπώς το μέγιστο που μπορεί να διαρκέσει είναι 48 ώρες. Η σημαντικότερη συνέπεια του αυτόφωρου αδικήματος είναι ότι ο δράστης προσάγεται άμεσα στον Εισαγγελέα, ο οποίος αποφασίζει την άμεση του παραπομπή σε δικαστήριο με τον κατηγορούμενο να κρατείται στο κρατητήριο της Αστυνομίας ως την εκδίκαση της υπόθεσης του. Κατά την δίκη του, ο κατηγορούμενος έχει το δικαίωμα να ζητήσει την αναβολή αυτής και να αφεθεί ελεύθερος ως την μεταγενέστερη εκδίκαση του.
Αν πρόκειται για κακούργημα, τότε ο κατηγορούμενος οδηγείται στον Ανακριτή, ο οποίος θα αποφασίσει μαζί με τον Εισαγγελέα, αν θα προφυλακιστεί μέχρι την δίκη του, θα τεθούν περιοριστικοί όροι ή θα αφεθεί ελεύθερος (καθώς τα κακουργήματα δεν εκδικάζονται με αυτόφωρη διαδικασία).
Είτε πρόκειται για πλημμέλημα είτε για κακούργημα είναι κρίσιμο ο κατηγορούμενος να λάβει νομική υποστήριξη ώστε να διασφαλιστεί η προστασία όλων των δικαιωμάτων του στη διαδικασία και να λάβει την βέλτιστη υπερασπιστική γραμμή.
Κατά το άρθρο 111 του Ποινικού Κώδικα, τα κακουργήματα παραγράφονται μετά από είκοσι έτη αν ο νόμος προβλέπει γι’ αυτά την ποινή της ισόβιας κάθειρξης και μετά δέκα πέντε έτη σε κάθε άλλη περίπτωση, εκτός αν ο νόμος προβλέπει διαφορετικά. Τα πλημμελήματα παραγράφονται μετά από πέντε έτη. Η προθεσμία αρχίζει από την ημέρα που τελέστηκε η αξιόποινη πράξη, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά. Οι προθεσμίες αυτές αναστέλλονται κατά 5 έτη για τα κακουργήματα και 3 έτη για τα πλημμελήματα.
Οι ποινές που επιβλήθηκαν αμετάκλητα, αν δεν εκτέλεστηκαν παραγράφονται ως εξής: α) η ισόβια κάθειρξη, μετά τριάντα έτη, β) η πρόσκαιρη κάθειρξη, μετά είκοσι έτη, γ) η φυλάκιση, οι χρηματικές ποινές και ο περιορισμός σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων μετά δέκα έτη, δ) η παροχή κοινωφελούς εργασίας μετά πέντε έτη και ε) οι παρεπόμενες ποινές μαζί με τις κύριες.
Για παράδειγμα, αν κάποιος καταδικαστεί αμετάκλητα για ένα πλημμέλημα ερήμην σε φυλάκιση και επί 10 έτη η ποινή του δεν εκτελεστεί, τότε απαλλάσσεται από την έκτιση αυτής, αφού αυτή θα έχει παραγραφεί.
