Στο άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984 Α’ 164) ορίζεται ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου, κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το Δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος …..», στο δε άρθρο 106 του ίδιου Εισ.Ν.ΑΚ, ότι: «Οι διατάξεις των δύο προηγουμένων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους». Επίσης, από το Προεδρικό ∆ιάταγµα 410/1995 καθιδρύεται αποκλειστική αρµοδιότητα του ∆ήµου ως «προς την κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία χώρων πρασίνου, υπαίθριων κοινόχρηστων χώρων και των δεντροστοιχιών που βρίσκονται εντός των εδαφικών του ορίων». Η αρµοδιότητα µάλιστα αυτή «αφορά και στη λήψη κατάλληλων µέτρων από τις αρµόδιες υπηρεσίες του ∆ήµου, στον προληπτικό έλεγχο της κατάστασης των µεγάλων δέντρων και σε περίπτωση διαπίστωσης κινδύνου πτώσης αυτών, στην επίκαιρη σήµανση του χώρου (τοποθέτηση κατάλληλης προειδοποιητικής πινακίδας, εκκένωση περιβάλλοντος χώρου, απαγόρευση διέλευσης πεζών και τροχοφόρων οχηµάτων), καθώς και στην έγκαιρη αποκοπή του δέντρου, προκειµένου να µη διακυβεύεται η ασφαλής χρήση των κοινόχρηστων χώρων από τους πολίτες και να µην προκαλούνται υλικές ζηµιές».
Περαιτέρω, από τις σχετικές διατάξεις του Κώδικα ∆ήµων και Κοινοτήτων (άρθρο 75 Ν. 3463/2006) προκύπτει, ότι κάθε Δήμος είναι αρμόδιος για τη λήψη προληπτικών μέτρων αναγκαίων για τη συντήρηση, διασφάλιση και προστασία των χώρων πρασίνου και των λοιπών υπαίθριων κοινόχρηστων χώρων που εμπίπτουν στην τοπική του αρμοδιότητα, ιδίως δε των δέντρων και δενδροστοιχιών, οφείλοντας, παράλληλα, να μεριμνά για την προστασία της περιουσίας των πολιτών και για την ασφαλή εκ μέρους τους χρήση των κοινοχρήστων χώρων. Ειδικότερα, επιβάλλεται σε βάρος του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, υποχρέωση να προβαίνει σε κάθε αναγκαία ενέργεια και να λαμβάνει, προληπτικώς, όλα τα κατάλληλα μέτρα για να αποτρέψει την πτώση των δένδρων ή κλαδιών τους, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ασφαλής κίνηση των πεζών και οχημάτων και η στάθμευση των τελευταίων στις παρακείμενες δημοτικές οδούς ή σε δημοτικούς χώρους στάθμευσης
Ευθύνη προς αποζηµίωση συντρέχει όχι µόνον όταν µε τη σχετική πράξη ή παράλειψη των οργάνων των νοµικών αυτών προσώπων (Δημοσίου – ΟΤΑ) παραβιάζεται συγκεκριµένη διάταξη, αλλά και όταν παραλείπονται τα προσιδιάζοντα σε συγκεκριµένη υπηρεσία ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις, τα οποία πηγάζουν από την κείµενη εν γένει νοµοθεσία, αλλά και από τα δεδοµένα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης. Τέλος, για να γεννηθεί η από το άρθρο 105 Εισ. ΝΑΚ υποχρέωση για αποζηµίωση πρέπει να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια µεταξύ της πράξεως ή παραλείψεως του οργάνου του ∆ηµοσίου ή του ΝΠ∆∆ που δηµιουργεί το νόµιµο λόγο ευθύνης του και της ζηµίας που επήλθε (ΣτΕ 347/1997).
Στην περίπτωση που συντρέχουν όλα τα ανωτέρω, ο θιγόμενος διοικούμενος – πολίτης δικαιούται να ζητήσει την αποζημίωσή του, η οποία περιλαμβάνει την αποκατάσταση των υλικών ζημιών, έξοδα θεραπείας, διαφυγόντα κέρδη, επί τυχόν τραυματισμό του, αλλά και χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη, που υπέστη.
