Σύμφωνα με το άρθρο 1956 του ΑΚ, ο ειρηνοδίκης, ύστερα από αίτηση του κληρονόμου, του παρέχει πιστοποιητικό για το κληρονομικό του δικαίωμα και τη μερίδα που του αναλογεί. Το πιστοποητικό αυτό ονομάζεται κληρονομητήριο.
Κατά το άρθρο 821 ΚΠολΔ, το κληρονομητήριο βεβαιώνει ότι αυτός που αναγράφεται στο κληρονομητήριο ως κληρονόμος ή καταπιστευματοδόχος ή κληροδόχος ή εκτελεστής διαθήκης τεκμαίρεται ότι έχει τα δικαιώματα που αναφέρονται στο πιστοποιητικό αυτό και ότι δεν περιορίζεται από άλλες διατάξεις εκτός από εκείνες που αναγράφονται στο πιστοποιητικό.
Τι πετυχαίνει το κληρονομητήριο;
Το κληρονομητήριο δημιουργεί ουσιαστικά ένα νόμιμο μαχητό τεκμήριο, ως προς το κληρονομικό δικαίωμα που αναφέρει και το πρόσωπο στο οποίο ανήκει αυτό, δηλαδή τον κληρονόμο, το οποίο όμως δύναται να αμφισβητηθεί και να ανατραπεί στα πλαίσια τακτικής δίκης από τον αληθινό κληρονόμο.
Ποιος μπορεί να ζητήσει την έκδοση κληρονομητηρίου;
Νομιμοποιείται ενεργητικά και έχει έννομο συμφέρον να ζητήσει την έκδοση οποιοσδήποτε εκ των κληρονόμων του αποβιώσαντος, είτε αν πρόκειται για κληρονόμο εκ διαθήκης, είτε αν πρόκειται για κληρονόμο εξ αδιαθέτου.
Γιατί και πού χρειάζεται το κληρονομητήριο;
Αν και η έκδοση κληρονομητηρίου δεν επιβάλλεται, ούτε αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση, εντούτοις στην καθημερινή συναλλακτική πρακτική υπάρχουν πλείστες περιπτώσεις που μπορεί να ζητηθεί η επίδειξη και προσκομιδή κληρονομητήριου από τον επικαλούμενο κληρονομικό δικαίωμα, προς απόδειξή του.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι για την μεταφορά και την εκταμίευση χρηματικών ποσών, πάνω από ένα όριο, από τραπεζικό λογαριασμό του κληρονομούμενου οι Τράπεζες ζητούν από τον κληρονόμο την προσκομιδή κληρονομοητηρίου κατά πάγια πρακτική τους. Επίσης, είθισται να ζητείται η προσκομιδή κληρονομητηρίου κατά την διαδικασία αγοραπωλησίας ακινήτου της κληρονομίας από τους εκάστοτε αγοραστές προς διασφάλιση των συμφερόντων τους.
Ουσιαστικά το κληρονομοτήριο λειτουργεί ως μέσο προστασίας των τρίτων κατά τις συναλλαγές με τον κληρονόμο, γι’ αυτό και η χρησιμότητά του είναι αναμφισβήτητη.
Ποιο είναι το αρμόδιο Δικαστήριο για την έκδοση κληρονομητηρίου;
Αρμόδιο Δικαστήριο να δικάσει τη σχετική αίτηση και να διατάξει το γραμματέα να χορηγήσει το σχετικό κληρονομητήριο είναι αποκλειστικώς το κατά το άρθρο 810 ΚΠολΔ δικαστήριο της κληρονομιάς, δηλαδή το ειρηνοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου ο κληρονομούμενος είχε κατά το χρόνο του θανάτου του την κατοικία του και, αν δεν είχε κατοικία, τη διαμονή του, και αν δεν είχε ούτε διαμονή, το ειρηνοδικείο της πρωτεύουσας του Κράτους.
Ποια δικαιολογητικά χρειάζονται για την έκδοσή του κληρονομητηρίου;
- Ληξιαρχική πράξη θανάτου του αποβιώσαντος κληρονομούμενου.
- Πιστοποιητικό περί δημοσίευσης ή μη διαθήκης, από το Ειρηνοδικείο κατοικίας του κληρονομούμενου και από το Πρωτοδικείο, με ημερομηνία έκδοσης που να καλύπτει την δικάσιμο.
- Πιστοποιητικό Πλησιεστέρων Συγγενών.
- Πιστοποιητικό περί μη αποποίησης από το Ειρηνοδικείο κατοικίας του κληρονομούμενου, με ημερομηνία έκδοσης που να καλύπτει την δικάσιμο.
- Πιστοποιητικό περί μη προσβολής του κληρονομικού δικτυώματος από το Πρωτοδικείο, με ημερομηνία έκδοσης που να καλύπτει την δικάσιμο.
